Czy alkohol jest zdrowy?

Dawno, dawno temu alkohol stosowany był przede wszystkim w celach leczniczych, a także jako środek dezynfekcyjny i znieczulający, a nawet uspokajający. Alkohol miał więc szerokie zastosowanie mające na celu poprawę zdrowia, umożliwienie przeprowadzenia niektórych zabiegów oraz służył jako dodatek do leków. Historycznie przypisywano zatem alkoholowi właściwości lecznicze. Współcześnie wygląda to jednak inaczej. Alkohol jest dziś nadmiernie spożywany, a jego działanie jest szkodliwe i silnie toksyczne. Wciąż jednak pojawiają się pewne głosy o pozytywnych skutkach spożywania alkoholu… Czy jest to prawda? Czy spożywanie alkoholu rzeczywiście może nieść jakieś pozytywne skutki? Czy alkohol jest zdrowy? W dzisiejszym artykule postaramy się rozwiać wszelkie wątpliwości.

Czy alkohol jest zdrowy?

Odpowiedź na pytanie o to, czy alkohol jest zdrowy, powinna wydawać się oczywista. Spożywanie alkoholu, zwłaszcza w nadmiernych ilościach, może przyczynić się do rozwoju uzależnienia od alkoholu, powodować wiele chorób – zarówno fizycznych, jak i psychicznych, a nawet doprowadzić do niewydolności wielonarządowej i spowodować śmierć. Zatem nie, alkohol nie jest zdrowy dla naszego organizmu. Skąd w takim razie wątpliwości i ponawiane pytania w tym temacie?

Wpływ alkoholu na nasz organizm to w dużej mierze kwestia indywidualna. Na jego tolerancję wpływa wiele czynników, takich jak płeć, waga, stan zdrowia, przyjmowane leki, czynniki genetyczne, rodzaj alkoholu i od wielu innych.

Podkreślmy też, że historia alkoholu to tysiące lat i pierwotnie nie służył on do nieuzasadnionego spożywania, a do leczenia. Wówczas rzeczywiście można było mówić o pozytywnych skutkach alkoholu, lecz kontekst był zupełnie inny. Nie oznacza to też, że niewielkie ilości alkoholu nie niosą za sobą żadnych pozytywnych skutków – pokazują to badania z ostatnich lat. Czy można jednak na tej podstawie twierdzić, że alkohol jest zdrowy? Czy zdrowe picie jest możliwe? Przyjrzyjmy się temu.

Wpływ alkoholu na zdrowie psychiczne

Alkohol to przede wszystkim depresant, w dodatku jest substancją o toksycznym działaniu. Wiąże się to z przyczynianiem się alkoholu do występowania stanów depresyjnych i wielu zaburzeń psychicznych. Alkohol nie tylko zaburza pracę naszych neuroprzekaźników, ale powoduje również uszkodzenia w obrębie mózgu, a te przyczyniają się do rozwoju wielu negatywnych skutków psychicznych, które wpływają na nasze codzienne życie.

• Zespół Wernickego-Korsakowa – wiąże się z rozwojem encefalopatii Wernickego oraz psychozy Korsakowa. Tak naprawdę nie alkohol za to odpowiada, lecz niedobory witamin z grupy B (zwłaszcza B1), do których jednak przyczynia się spożywanie alkoholu. WKS, obok fizycznych objawów (drgawki, oczopląs, zaburzenia gałkowo-ruchowe, niedowład kończyn) może powodować różne stany psychiczne związane ze splątaniem i dezorientacją.
• Zespół Otella – czyli stan chorobliwej, nieuzasadnionej niczym zazdrości, która może prowadzić do wielu niebezpiecznych zachowań.
• Omamica alkoholowa (halucynoza) – stan po zaprzestaniu picia, w którym dochodzi do omamów (najczęściej słuchowych) oraz urojeń, a nawet halucynacji.
• Majaczenie alkoholowe – inaczej stan delirium, które jest stanem niebezpiecznym i objawia się stanami lękowymi, napadami drgawkowymi, dezorientacją i zaburzeniami świadomości. Niekiedy majaki alkoholowe utożsamiane są z halucynozą alkoholową.
• Upośledzenie układu nagrody.
• Zaniki pamięci.
• Stany depresyjne.

Wpływ alkoholu na zdrowie fizyczne

Nadmierne spożywanie alkoholu przyczynia się do rozwoju wielu chorób w naszym organizmie. Wpływa na wątrobę (stłuszczenie wątroby, zapalenie wątroby, marskość wątroby), prowadzi do zapalenia trzustki, upośledza pracę nerek, przyczynia się do rozwoju przewlekłych chorób serca i może odpowiadać za zapalenie mięśnia sercowego. Alkohol powoduje również choroby neurodegeneracyjne, a także wpływa na obumieranie komórek mózgowych, co może prowadzić do atrofii mózgu. Alkohol może przyczyniać się do niewydolności narządowej, a także podwyższa ryzyko wystąpienia nowotworów.

Zapaść alkoholowa

Należy pamiętać, że choć wiele z wymienionych wyżej skutków picia alkoholu dotyczy osób uzależnionych, to nawet osoby sporadycznie spożywające napoje procentowe mogą doświadczyć niezwykle poważnych konsekwencji.

Jedną z nich jest zapaść alkoholowa – ostre zatrucie alkoholem, do którego stosunkowo łatwo jest doprowadzić, jeśli nie zachowamy odpowiedniego umiaru. Zapaść alkoholowa to na tyle wysoki poziom zatrucia alkoholem, że dochodzi podczas niej do zaburzeń krążeniowo-naczyniowych i oddechowych. Doświadczenie objawów ostrego zatrucia alkoholowego może doprowadzić do niedotlenienia, a w konsekwencji śpiączki lub śmierci.

Na zatrucie alkoholem, a również na ostre zatrucie alkoholowe narażony jest tak naprawdę każdy, kto spożywa większe ilości alkoholu – nawet jeśli alkohol spożywany jest bardzo sporadycznie. Wystarczy alkohol przedawkować, czyli spożyć jego dużą ilość na tyle szybko, żeby enzymy trawienne w naszej wątrobie nie były w stanie sobie poradzić z takim stężeniem etanolu.

Objawy takie jak spłycony oddech, obniżone ciśnienie, nadmierna potliwość, blada skóra czy zaburzenia świadomości mogą świadczyć o ostrym zatruciu alkoholowym. W przypadku ich wystąpienia należy bezzwłocznie wezwać pomoc medyczną!

Pozytywny wpływ alkoholu na organizm człowieka

Chociaż może brzmieć to jak słaby żart lub stary, nieobalony jeszcze mit, jednak jak pokazują badania – pozytywny wpływ umiarkowanego spożywania alkoholu na nasz organizm to fakt. Należy podkreślić jednak, że mowa tu o umiarkowanym spożyciu, nie nadmiernym.

Jak się okazuje, umiarkowane spożycie alkoholu może:

1. Zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych:
   • choroby niedokrwiennej serca,
   • niewydolności serca,
   • zawału serca.
2. Obniżyć ryzyko udaru mózgu – o ile nie przekraczamy dawki 12 g alkoholu dziennie, w przeciwnym razie może wręcz przyczynić się do wystąpienia udaru.
3. Zredukować stres i poprawić nastrój – należy zaznaczyć jednak, że działanie to jest jedynie tymczasowe i wynika z wpływu na wydzielanie serotoniny w mózgu; długotrwale może skutkować to wręcz odwrotnym efektem – czyli upośledzeniem jej wydzielania oraz upośledzeniem układu nagrody.
4. Poprawić poziom cholesterolu i zredukować ryzyko wystąpienia miażdżycy.

Czy zatem alkohol, wbrew temu, co pisaliśmy na początku artykułu, jest zdrowy? Nie. Nawet jeśli istnieją przesłanki naukowe dowodzące temu, że niewielkie ilości alkoholu mogą nieść pozytywne korzyści dla naszego zdrowia, jego spożywanie kontrolowane, lecz regularne może prowadzić do stopniowego uzależnienia od alkoholu, które z czasem będzie wymuszało na nas zwiększenie dostarczanej dawki.

Faktem jest też, że szkody wynikające ze spożywania alkoholu, zwłaszcza nadmiernego, znacznie przewyższają ten bilans. Ponadto, o zdrowie da się zadbać na inne sposoby, niż tylko spożywając umiarkowane ilości alkoholu – na przykład zdrową dietą, aktywnością fizyczną oraz odpowiednią profilaktyką. W tej kwestii nic nie zastąpi zdrowego trybu życia.