Alkoholizm kryje się pod różnymi nazwami. Jest nazywany również chorobą alkoholową lub uzależnieniem od alkoholu. Stanowi on zaburzenie psychosomatyczne, polegające na utracie kontroli w ilości i częstotliwości spożywania napojów zawierających w składzie etanol. Stopień uzależnienia alkoholowego wiąże się z czterema fazami, które opisują zachowanie alkoholika według ilości, jak i częstotliwości spożywanych trunków, wliczając w to również stopień samokontroli w tym aspekcie. Warto podkreślić, że panujące w społeczeństwie stereotypy względem osób uzależnionych są szkodliwe. Przede wszystkim choroba ta może dotknąć każdego, niezależnie od jego wieku, płci, statusu społecznego, ekonomicznego, zawodowego, czy też inteligencji – aczkolwiek w różnych przypadkach przejawia się inaczej.
Leczenie alkoholizmu, aby było skuteczne, wiąże się z długotrwałym oddziaływaniem terapeutycznym, trwającym aż do końca życia. Zawsze istnieje ryzyko nawrotu choroby. W chwilach słabości wystarczy jeden impuls, aby z powrotem ulec pragnieniu. Tym samym osoba z problemem alkoholowym musi uważać na wszelkie produkty z alkoholem w składzie, wliczając w to poszczególne leki, słodycze, czy też kosmetyki i płyny do higieny ust, a nawet ocet. Warto również wspierać taką osobę, okazywać jej zainteresowanie, wykazywać się cierpliwością i zrozumieniem. Często zdarza się tak, szczególnie na początku drogi wychodzenia z uzależnienia, że alkoholik nie dostrzega lub nie chce dostrzec oznak swojej słabości. Stosuje wtedy liczne zaprzeczenia, a także inne strategie obronne, okłamując nie tylko innych, ale i samego siebie.
Mechanizm zaprzeczenia i brak odpowiedzialności
Zdobycie wiedzy na temat mechanizmów obronnych, które nieświadomie stosuje osoba uzależniona jest bardzo ważnym czynnikiem, który wspiera cały proces leczniczy. W ten sposób można doprowadzić do konfrontacji alkoholika z niewygodnymi dla niego faktami odnośnie jego choroby, a dodatkowo pozwolą na ułożenie przez osobę najbliższą właściwego planu działania i postępowania z taką osobą – czyli takiego, który nie tylko wpływa na podjęcie decyzji odnośnie leczenia, ale również chroni całą rodzinę w różnych aspektach. Aby skutecznie pomóc alkoholikowi wyjść z nałogu, jego osoby najbliższe będą potrzebować przede wszystkim licznych pokładów sił psychicznych – w przeciwnym razie szybko ulegną wypaleniu.
Krok 1: Oddanie odpowiedzialności i wsparcie
Wsparcie jest fundamentem leczenia i wychodzenia ze wszelkich problemów. Duże znaczenie dla ogólnego dobra osoby uzależnionej ma fakt, że nie jest sama. Istotne jest to, aby udzielana pomoc była mądra i dostosowana do specyfiki uzależnienia.
Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie tego, iż naprawianie zniszczeń i szkód wyrządzonych przez alkoholika jest szkodliwe – mowa tutaj zarówno o szkodach w sensie dosłownym, jak i przenośnym. Tym samym:
- Wystrzegaj się sprzątania po alkoholiku,
- Przestań naprawiać za niego wszelkiego typu popełnionych błędów,
- Przestań chronić go przed otoczeniem i konsekwencjami, np. w pracy,
- Zaniechaj kontrolowania go.
Jest to niełatwe, wymaga konsekwencji w działaniu, jednak tylko w ten sposób alkoholik uświadomi sobie skalę swojego problemu, a także zauważy rezultaty swojego postępowania.
Krok 2: Interwencja w domu lub wizyta u specjalisty
Kolejnym krokiem jest odbycie wizyty u specjalisty, zajmującej się uzależnieniami. W ten sposób można ustalić z jakim konkretnie problemem ma się do czynienia w konkretnym przypadku danej osoby. Należy pamiętać o dobrowolności takich spotkań – alkoholik może, ale nie musi wyrazić na nie zgodę. Istnieje jednak rozwiązanie dla osób, które odmawiają terapii. Otóż można przeprowadzić interwencję psychologiczną we własnym domu. Wymaga ono jednak przemyślenia. Przede wszystkim należy skonsultować się z psychologiem, który ustali jej przebieg.
Interwencja psychologiczna w przypadku leczenia alkoholizmu jest spotkaniem osoby uzależnionej z jego bliskimi osobami. Fundamentem takiego zdarzenia jest uzyskanie informacji zwrotnej na temat swojego zachowania wskazującego na spożycie alkoholu. Należy przedstawić konkretne fakty i podać przykłady konsekwencji, jakie wyniknęły z powodu określonego zachowania. Kluczem do sukcesu interwencji jest przeprowadzenie jej w momencie kiedy alkoholik jest trzeźwy. Należy również odłożyć emocje na bok i zadbać o atmosferę szacunku i troski. Spotkanie kończy się wspólnym wyznaczeniem konkretnego terminu rozpoczęcia leczenia, a także ustaleniem ról każdego uczestnika interwencji, jakie będzie pełnić podczas całego procesu terapeutycznego. Istnieje możliwość powtórzenia wspomnianego rodzaju interwencji, jeżeli za pierwszym razem nie przyniosła ona spodziewanego rezultatu. W takim przypadku ponownie można udać się do psychologa i na nowo opracować plan działania. Szczerość podczas takiej rozmowy jest podstawą, szczególnie podczas rozmowy o emocjach. Często wspominane wydarzenia ze szczegółowym opisem przeżywanych emocji są bodźcem warunkującym podjęcie decyzji o leczeniu przez alkoholika, który uświadamia sobie wszelkie szkody emocjonalne, jakie wyrządził swoim bliskim. Jeżeli partnerka czuje, że związek się rozpada i rozważa odejście – należy o tym powiedzieć otwarcie, jednak tylko wtedy, kiedy mówi się poważnie. Tak mocne deklaracje nie mogą być formą szantażu. Z kolei słowa rzucane na wiatr powodują u alkoholika poczucie bezkarności związaną z brakiem konsekwencji w działaniu.
Krok 3: Wsparcie w trakcie terapii
Dochodzenie do życia w trzeźwości przebiega przez kilka faz, które wiążą się z licznymi, często skrajnymi emocjami oraz wyzwaniami. Jeżeli wspiera się alkoholika w tym procesie, należy mieć na uwadze, że różne rzeczy mogą wydarzyć się w między czasie. Warto dużo czytać, szukać informacji o etapach, przez które przechodzi bliska osoba uzależniona od alkoholu. Pozwoli to na przygotowanie się na konfrontację z różnymi emocjami i sytuacjami. W razie sytuacji skrajnych, warto zadbać o siebie i swoje bezpieczeństwo, bez względu na to, jak bliskie relacje i emocje wiąże się z alkoholikiem i kim ona jest – mężem, żoną, dzieckiem, przyjacielem, czy też rodzicem. Należy pamiętać, że osoba, która pomaga alkoholikowi również może mieć chwile zwątpienia. Taki człowiek także wymaga wsparcia. W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się dzieci alkoholika, które wymagają profesjonalnej pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Dodatkowo należy zadbać o ich bezpieczeństwo i komfort psychiczny. Przede wszystkim z domu należy usunąć wszelkie napoje alkoholowe. Dom powinien być wspólną przestrzenią, azylem, a nie siedliskiem pokus, czy też czynnikiem stresującym. To co może pomóc na co dzień, to docenianie wszelkich postępów, a nawet najmniejszych sukcesów, a także ich chwalenie. Warto być również obecnym podczas chwil zwątpienia, okazując wsparcie i dopingując do dalszej drogi ku trzeźwości. Tym samym w domu powinna panować zasada: nie domyślaj się jak pomóc – pytaj wprost. Jest to najlepsza strategia.
Warto wspomnieć, że alkoholik i jego rodzina nie są skazani jedynie na własną pomoc oraz oddziaływania psychologa. Wychodzenie z choroby alkoholowej możliwe jest również poprzez oferty profesjonalnych terapeutów, odtruwanie, środki farmakologiczne, grupy wsparcia. W Polsce dostępne są również zarówno publiczne, jak i prywatne ośrodki leczenia uzależnień, które prowadzą kompleksowe działania w tym zakresie.
Detoksykacja – metoda farmakologiczna
Momentem leczenia alkoholizmu jest poddanie się procesowi odtruwania alkoholowego, które można wykonać w każdym większym mieście np. Łódź. Stanowi to pierwszy etap terapii alkoholowej. Jego celem jest łagodne przejście przez alkoholowy zespół abstynencyjny, inaczej zwanym zespołem odstawienia. Stosuje się tutaj środki farmakologiczne, które dobierane są indywidualnie pod potrzeby i możliwości Pacjentów, takie jak: długość ostatniego cyklu picia (tzw. długość ciągu alkoholowego), stopnia zaawansowania uzależnienia, a także stopień wyniszczenia organizmu. Czas trwania odtruwania również ustalany jest indywidualnie.