Wątroba to największy gruczoł w organizmie człowieka, który odpowiada za wiele funkcji. Do jej zadań należą między innymi oczyszczanie organizmu ze szkodliwych substancji, magazynowanie składników odżywczych czy filtrowanie czerwonych krwinek w krwiobiegu. Choć świetnie sobie radzi z regenerowaniem się, to w przypadku niektórych czynników może dojść do jej upośledzenia, a w ostateczności do marskości.
Marskość wątroby jest to przewlekłe schorzenie, które polega na poważnych zaburzeniach jej funkcjonowania, związanych z włóknieniem miąższu i martwicą komórek. Do przyczyn powstania marskości wątroby zaliczamy przede wszystkim nadużywanie alkoholu oraz wirusowe zapalenie typu C lub B.
Jeżeli borykasz się z problemem alkoholowym i zauważyłeś u siebie ogólne osłabienie organizmu, spadem masy ciała, krwawienia z przewodu pokarmowego czy żółtaczkę, to znak, że Twoja wątroba potrzebuje pomocy!
Jakie funkcje ma wątroba?
Wątroba jest jednym z ważniejszych narządów wewnętrznych naszego organizmu i odpowiada za wiele funkcji. Należą do nich:
- wytwarzanie żółci, która potrzebna jest do procesów trawiennych;
- odpowiada za produkcję czynników krzepnięcia krwi;
- odpowiada za procesy odpornościowe;
- magazynuje między innymi żelazo oraz witaminy;
- neutralizuje oraz usuwa szkodliwe substancje, które znalazły się w organizmie człowieka.
Dlaczego picie alkoholu szkodzi wątrobie?
W trakcie procesów metabolicznych usuwających alkohol etylowy z ciała człowieka, powstają toksyny, które w nadmiarze mogą doprowadzić do uszkodzenia hepatocytów, czyli komórek, które tworzą miąższ wątroby. Nadmierna ilość alkoholu doprowadza do zwłóknienia komórek wątroby oraz do jej trwałego upośledzenia. W pewnym momencie wątroba nie jest w stanie samodzielnie się zregenerować, ze względu na zbyt dużą ilość toksyn w niej nagromadzonych.
Alkohol etylowy bardzo szybko wchłania się do organizmu człowieka, ale tylko jego nieznaczna część zostaje wydalona poprzez wydychane powietrze oraz z wydalonym moczem. Za usunięcie nagromadzonego w ciele etanolu jest zatem odpowiedzialna wątroba, a dokładniej enzym zwany dehydrogenazą alkoholową. Dzięki niemu alkohol jest w pierwszej kolejności przekształcany w aldehyd octowy, a następnie w kwas octowy. Końcowymi produktami metabolizmu alkoholi są woda oraz dwutlenek węgla, które w bezpieczny sposób mogą zostać usunięte z organizmu.
Powstający w trakcie metabolizmu alkoholi aldehyd octowy jest substancją silnie trującą, a spożywanie alkoholu w nadmiarze powoduje niemożność wątroby do pozbycia się całego alkoholu z organizmu. Enzym odpowiedzialny za wydalenie alkoholu w organizmie jest produkowany z pewnymi ograniczeniami, więc nadmierne i trwałe picie spowoduje zmiany w wątrobie. Skutkuje to nagromadzeniem się w ciele toksyn alkoholowych, a co za tym idzie wywołania szeregu nieprzyjemnych skutków ubocznych, od zatrucia alkoholowego, poprzez choroby nerek czy wątroby, a na śmierci kończąc.
Czym jest marskość wątroby?
Marskość wątroby jest chorobą przewlekłą, w trakcie której dochodzi do uszkodzeń struktury wątroby oraz zaburzeń w jej prawidłowym funkcjonowaniu. Komórki strukturalne wątroby, zwane hepatocytami ulegają uszkodzeniom i wyniszczeniom, a zastępowane są zwłóknionymi tkankami łącznymi. Taka zmiana prowadzi do zmiany struktury narządu oraz do upośledzenia jego funkcjonalności.
Marskość wątroby może powstawać latami, w trakcie których nie będą występowały żadne objawy. Najczęściej do diagnozy dochodzi przypadkowo, w trakcie rutynowych badań kontrolnych. Szacuje się, że około 4-10% ludzkości choruje na marskość wątroby, choć w rzeczywistości może to być większy odsetek. Mężczyźni chorują aż dwa razy częściej niż kobiety.
Diagnostyka marskości wątroby
Jeżeli istnieje podejrzenie marskości wątroby, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który skieruje na odpowiednie badania laboratoryjne. Do takich badań należą między innymi:
- poziom bilirubiny całkowitej;
- fosfataza zasadowa;
- GGTP, czyli badanie, które wskazuje uszkodzenie dróg żółciowych oraz miąższu wątroby;
- HCV przeciwciała, kóry wykryje kontakt z wirusem żółtaczki typu C;
- AST, czyli minotransferaza asparaginianowa;
- ALT, czyli aminotransferaza alaninowa;
- Hbs antygen, wskazujący na żółtaczkę typu B.
Przyczyny marskości wątroby
Choć alkohol to jeden z głównych powodów wystąpienia marskości wątroby, możemy wyróżnić również inne czynniki, które powoduję tę chorobę:
- wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu B lub C;
- leki upośledzające działanie wątroby;
- choroby autoimmunologiczne wątroby, niektóre zapalenia dróg żółciowych;
- choroby genetyczne, w trakcie których dochodzi do odkładania się substancji degeneracyjnych, na przykład choroba Wilsona czy mukowiscydoza.
Do uszkodzeń wątroby dochodzi szybciej, jeżeli równocześnie występuje kilka powyższych czynników. Wątroba nie jest w stanie funkcjonować w sposób prawidłowy obciążona na przykład równocześnie nadmiernymi dawkami alkoholu oraz zakażeniem wirusowym.
Objawy marskości wątroby
W początkowych etapach powstawania choroby najczęściej nie występują żadne niepokojące objawy. Do nieswoistych objawów wskazujących na marskość wątroby możemy zaliczyć:
- ból pod prawymi żebrami, który pojawia się co jakiś czas;
- bóle brzucha, nudności i wymioty po spożyciu obfitego posiłku lub wypiciu alkoholu;
- spadek masy ciała, zwłaszcza zanim mięśni kończyn przy jednoczesnym uwydatnionym brzuchu;
- spadki nastroju, problemy ze snem;
- zaburzenia koncentracji, spadek formy, szybkie męczenie się.
Objawy marskości wątroby ze strony układu pokarmowego obejmują:
Ze strony układu pokarmowego możemy zaobserwować następujące objawy, świadczące o marskości wątroby:
- częste biegunki oraz wymioty;
- powiększenie wątroby i śledziony;
- wygładzanie fałd języka;
- krwawienia z dziąseł oraz nosa;
- narastające wodobrzusze;
- pojawienie się cukrzycy.
Leczenie marskości wątroby
W zależności od zaawansowania choroby oraz od przyczyny jej powstania, stosuje się różne metody leczenia marskości wątroby. Dla przykładu, w przypadku marskości spowodowanej nadmiernym spożywaniem etanolu jedynym rozwiązaniem jest całkowita abstynencja, która pomoże spowolnić procesy włóknienia wątroby.
Z kolei marskość wątroby wywołana przez zakażenie wirusami HCV oraz HBV wymaga ścisłego leczenia specjalistycznego. Uszkodzenia wywołane poprzez marskość są nieodwracalne, jednak przestrzeganie zaleceń lekarskich oraz przyjmowanie leków może skutecznie spowolnić proces włóknienia tkanek wątrobowych oraz uniknąć groźnych konsekwencji.
Zdiagnozowanie marskości wątroby na jej wczesnym etapie wymaga przeprowadzenia badań laboratoryjnych. W tym celu należy wykonać serię badań, wśród których znajdują się między innymi wskaźniki wątrobowe czy poziom bilirubiny. Warto zatem przy okazji badań okresowych przeprowadzić również te dodatkowe, by w razie potrzeby odpowiednio szybko zareagować i nie doprowadzić do poważnego uszkodzenia tego ważnego narządu, jakim jest wątroba. Pamiętajmy, że zdrowie mamy tylko jedno, a zdecydowanie lepiej jest zapobiegać powstaniu jakiejkolwiek choroby, niż w późniejszym czasie mierzyć się z konsekwencjami naszych zaniedbań.