menu

Dla wielu osób alkohol wydaje się nierozerwalnie związany z życiem towarzyskim. Przyjaciele zbierają się na drinki po pracy, małżonkowie piją razem na randkach, a niektórzy po prostu mają zwyczaj kończyć dzień piwem lub kieliszkiem wina – lub dwoma. Określenie granic między przypadkowym i okazjonalnym piciem a niezdrowym spożywaniem alkoholu, w tym zaburzeniami związanymi z używaniem alkoholu, może być trudne.

Ogólnie rzecz biorąc, kiedy ludzie nadal piją alkohol pomimo negatywnych konsekwencji społecznych, zdrowotnych i być może prawnych, można powiedzieć, że picie jest niezdrowe. Niezależnie od tego, czy przybiera formę częstego lub codziennego spożywania alkoholu, czy upijania się, nadmierne picie zwiększa ryzyko rozwoju zaburzenia związanego z używaniem alkoholu – określanego jako alkoholizm – przewlekłej choroby mózgu, która może ulec remisji, ale nie jest wyleczona.

Alkoholizm od wielu lat jest uznawany przez profesjonalne organizacje medyczne za chorobę pierwotną, przewlekłą, postępującą, a niekiedy śmiertelną. 

Co to jest uzależnienie?

Uzależnienie definiuje się jako ciągłe używanie substancji zmieniających nastrój, takich jak alkohol i narkotyki, pomimo negatywnych konsekwencji. Dla niektórych brzmi to jak wybór, a nie choroba. Jednak osoba uzależniona od substancji nie może po prostu przestać ich używać.

Choroba uzależnienia zmienia sposób, w jaki mózg jest okablowany, powodując dysfunkcję na ścieżce przyjemności w mózgu. Przezwyciężenie tej dysfunkcji wymaga formalnego leczenia i interwencji klinicznych, takich jak terapia i poradnictwo. W niektórych przypadkach może wymagać detoksykacji medycznej i terapii lekowej. W zależności od potrzeb danej osoby, specjalista kliniczny może zalecić opiekę w stacjonarnym ośrodku rehabilitacyjnym lub leczenie w ambulatoryjnej klinice rehabilitacyjnej.

Jak uzależnienie jest chorobą?

Definicja choroby to „szczególny nienormalny stan, który negatywnie wpływa na całość lub część struktury lub funkcji organizmu”.

Udowodniono, że uzależnienie od substancji zakłóca neurologiczne ścieżki przyjemności w mózgu. To zakłócenie zapobiega przepływowi dopaminy przez mózg z regularną częstotliwością. Obniżony poziom dopaminy prowadzi do uczucia zmęczenia, zmian nastroju, a nawet utraty równowagi.

Zakłócone ścieżki neurologiczne są stanem nienormalnym, a mózg jest dotkniętą częścią. Wracając więc do słownikowej definicji, uzależnienie to choroba.

Części mózgu dotknięte uzależnieniem

Kora mózgowa

W korze mózgowej mieści się osobowość i zdolność krytycznego myślenia. Osoby w aktywnym uzależnieniu często tracą kontrolę nad wieloma funkcjami wykonywanymi przez korę mózgową. Jednak program naprawczy może pomóc odbudować korę mózgową i przywrócić zdolność podejmowania decyzji. Z biegiem czasu powrót do zdrowia jest możliwy dzięki leczeniu klinicznemu i medycznemu.

Mózg gadzi – pień mózgu

Mózg gadzi składa się z jąder podstawy i pnia mózgu, służących jako centrum dowodzenia dla życia. Ta część mózgu kontroluje wszystkie procesy autonomiczne, co oznacza, że nie znajduje się pod świadomą kontrolą. Gadzi mózg kontroluje równowagę, tętno i oddychanie.

Specjaliści w tej dziedzinie odkryli, że osoby uzależnione mają nieprawidłowości w tym miejscu w mózgu. Te nieprawidłowości występują, ponieważ narkotyk lub alkohol ugruntowały się jako „potrzeba” w mózgu. Oznacza to, że nadużywana substancja staje się dla osoby uzależnionej równie ważna jak jedzenie, woda i sen.

W jaki sposób uzależnienie wpływa na funkcje mózgu?

Nasze mózgi dostarczają nam dawkę substancji chemicznej „dobrego samopoczucia” zwanej dopaminą. Kiedy wykonujemy określone czynności, takie jak jedzenie lub ćwiczenia, nasz mózg nagradza nas. Ten system ścieżek nagród zapewnia przyjemne uczucie do ustanowienia nawyków, które pozytywnie wpływają na naszą przeżywalność.

Ilość dopaminy różni się znacznie w zależności od aktywności wykonywanej przez osobę i historii danej osoby. Różnica w uwalnianej dopaminie powoduje, że ludzie mają inne zainteresowania lub gusta. U większości ludzi mózg uwalnia określony poziom dopaminy, a następnie zatrzymuje się. Niezależnie od tego, czy jest wyższa, czy niższa, nienormalna kwota może prowadzić do kilku problemów.

Mózg ma przekaźniki, które działają jak most dla dopaminy. Kiedy osoba nadużywa alkoholu, poważnie uszkadza ten most, utrudniając dopaminie dotarcie do receptorów neuronów. Następnie mózg zaczyna wymagać substancji do załatania tych dziur, dodatkowo zakłócając przepływ dopaminy.

W przypadku niektórych substancji mózg wierzy, że lek jest dopaminą i pozwoli jej przyłączyć się do receptorów neuronów. Inne substancje umożliwiają przepływ nadmiernej ilości dopaminy przez przekaźniki. Z czasem organizm przyzwyczaja się do nowego poziomu dopaminy i odbiera go jako przeciętną ilość. Gdy organizm reguluje tę wyższą ilość, zaczyna wymagać substancji. Mózg nie jest w stanie naturalnie wyprodukować wystarczającej ilości dopaminy. Zaczynają się rozwijać nieustanne pragnienia większej ilości dopaminy uzyskanej tylko dzięki wybranemu narkotykowi.

Jak ktoś się uzależnia?

Uzależnienie to choroba, która dotyka każdego indywidualnie. Ktoś mógłby spędzić lata używając substancji bez uzależnienia. W przeciwieństwie do tego, inni mogą rozwinąć uzależnienie już po kilku użyciach. Dlaczego tak jest?

Każdy ma swój własny „wewnętrzny przełącznik” uzależnienia. Ten przełącznik reprezentuje punkt, w którym substancja staje się postrzegana jako potrzeba i wymagana do przeżycia. Punkt, w którym przełącza się przełącznik, różni się w zależności od danej substancji, predyspozycji genetycznych i środowiska.

Ludzie z biologicznymi predyspozycjami do uzależnienia będą mieli przestawiony przełącznik na długo przed kimś, kto tego nie robi. Uzależnienie to choroba rodzinna. Ci, którzy rozwijają uzależnienia, częściej widzą, jak ich ukochani cierpią ten sam los. Niestety, żaden prosty test diagnostyczny czy genetyczny nie wykaże, że dana osoba ma większe szanse na uzależnienie. Istnieją jednak wskaźniki wskazujące na wysoki potencjał zachowań uzależniających. Historia rodziny i środowisko społeczne mogą wskazywać na podatność na uzależnienia. Świadomość potencjalnej predyspozycji do uzależnienia pozwala na większą świadomość swoich nawyków i wyborów.

Zrozumienie choroby uzależnienia jest niezbędne do szerzenia świadomości, przełamywania piętna i zachęcania osób dotkniętych uzależnieniem do poszukiwania leczenia.  Alkoholizm jest uważany za chorobę przewlekłą o długotrwałym przebiegu, dlatego leczenie musi odzwierciedlać tę koncepcję. Najlepsze plany leczenia są zazwyczaj długoterminowe i ewoluują w czasie, aby nadal odpowiadać na zmieniające się potrzeby jednostki, gdy przechodzi ona przez kolejne etapy zdrowienia. Skorzystaj z dostępnych metod leczenia, takich jak detoks, terapie, spotkanie grupowe czy wszywka alkoholowa. Ostatnia z metod może być ostatnim etapem i pomóc w utrzymaniu abstynencji poprzez wywoływanie negatywnych skutków ubocznych po wypiciu alkoholu. 

«
»